كنترل اين غريزه به دو صورت ممكن است تحقق پذيرد: 1- كنترل منفى: غالبا وقتى سخن از كنترل غريزه جنسى به ميان مى آيد، توجه اشخاص به سمت و سوى نوع منفى آن جلب مى شود و آن اين است كه كسى با وجود تحريكات مختلف و مواجهه با عوامل انگيزش اين غريزه، بخواهد با ميل تحريك شده اش مبارزه و مقابله كند و به سوى ارتكاب جرم نرود، چنين كارى گرچه قطعا بهتر از آلايش دامن و عمل به جرم است، ولى پيامدهاى سوء و مخرب آن بر كسى پوشيده نيست. اين كار هم به غايت دشوار است و هم زيانبار و بدين جهت هرگاه شخصى به كنترل غريزه سفارش مى شود با چنين برداشتى از آن و تصور دشوارى و زيانبارى آن، از پذيرفتن چنين توصيه هايى سرباز مى زند. 2- كنترل مثبت: غريزه جنسى اگر با ازدواج مهار نگردد، مطلوب ترين راه تسلط بر آن، كنترل مثبت است و آن پرهيز از صحنه ها و كارهايى است كه به تحريك اين غريزه مى انجامد. اين نوع از كنترل، كه در حقيقت جنبه ى پيشگيرى دارد هم راحت است و هم بى زيان و هم مفيد؛ زيرا در اين صورت همچون وسيله نقليه اى است با سرعت معمولى و قانونى كه در مواجهه با خطر، مهار حركت آن زحمت چندانى ندارد، برخلاف ماشينى كه با سرعتى بسيار فراتر از حد شناخته شده و بايسته خود سير مى كند كه چه بسا به كلى اختيار آن از دست صاحبش بيرون رفته و مصيبت ها به بار آورد و كنترل آن هم در صورت تحقق، صدها زيان و رنج و زحمت و اضطراب براى وسيله و صاحب آن به همراه دارد. و بى زيان است، زيرا با اين حال كنترل غريزه فشارى بر جسم و روان تحميل نمى كند تا به آن صدمه اى وارد شود و مفيد است چون موجب مى شود مغز و اعصاب و قواى بدن در حالت عادى به سر برند و تعادل روانى شخص محفوظ بماند و انرژى و سرمايه هاى جسمى و روحى او بيهوده مصرف نشوند. قرآن کريم مي فرمايد: «بايد كسانى كه قدرت و وضعيت مساعد براى ازدواج ندارند، عفت پيشه كنند». اكنون طرق كنترل مثبت را به اختصار برمى شمريم: 1- پرهيز از فكر و ترسيم صحنه هاى محرك در ذهن و خيال. عبدالله بن سنان از امام صادق(ع) نقل مى كند كه حضرت(ع) فرمود: «ان عيسى قال للحواريين:... ان موسى امركم ان لا تزنوا و انا آمركم ان لاتحدثوا انفسكم بالزنا فضلاً عن ا ن تزنوا فان من حدث نفسه بالزنا كان كمن او قد فى بيت مزوق فافسد التزاويق الدخان و ا ن لم يخرق البيت؛ عيسى به اصحاب خود گفت:... موسى به شما دستور داد كه زنا نكنيد و من به شما دستور مى دهم كه فكر زنا هم در سر نپرورانيد تا چه رسد به اين كه زنا كنيد زيرا كسى كه خيال زنا كند مانند كسى است كه در خانه اى نقش و نگار شده دود و آتش به پا كند. چنين كارى گرچه خانه را نمى سوزاند ولى زينت و صفاى آن را مكدر كرده و فاسد مى كند».(وسائل الشيعه، ج 14، ص 240) 2- دورى از نگاه هاى مسموم و مناظر تحريك آميز. قرآن كريم در دو آيه متوالى دستور به اغماض و نگهدارى چشم از نگاه حرام و هوس آلود داده است. در آيه اول مى فرمايد: «قل للمؤمنين يغضّوا من ابصارهم و يحفظوا فروجهم...؛ به مردان مؤمن بگو ديدشان - را از نامحرمان - فرو نشانند و نهانگاه هاى خود را - از وقوع در حرام - نگه دارند». و در آيه بعدى مى فرمايد: «و قل للمؤمنات يغضضن من ابصارهن و يحفظن فروجهن...؛ به زنان مؤمن بگو - چشمهايشان را فرو گيرند و نهانگاه هاى خويش را محافظت كنند».(نور، آيه 30 - 31) جالب اين است كه در هر دو مورد خداوند متعال نخست دستور به مراقبت از نگاه محرك و عفت چشم مى دهد و آن گاه به حفظ عفت فرمان داده است. رسول اكرم(ص) مى فرمايند: «النظره سهم مسموم من سهام ابليس فمن تركها خوفا من الله اعطاه الله ايمانا يجد حلاوته فى قلبه؛ نگاه هوس آلود تيرى است مسموم از تيرهاى شيطان؛ هر كس آن را به جهت خوف الهى ترك كند، خداوند ايمانى به او مى بخشد كه حلاوت آن را در قلب خود احساس مى كند».(الاخلاق، سيد عبدالله شبر، قم، انتشارات بصيرتى، ص 127) 3- گوش ندادن به آوازها و موسيقى هاى تحريك كننده و مبتذل. در حديثى از حضرت صادق(ع) آمده است: «ان رجلا سأله عن سماع الغناء فنهى عنه و تلا قول الله عز وجل: «ان السمع والبصر والفؤاد كلّ اولئك كان عنه مسؤولاً»؛(اسراء، آيه 36) «و قال يسأل السمع عما سمع والفؤاد عمّا عقد والبصر عمّا ابصر؛ مردى از آن حضرت درباره شنيدن موسيقي محرك پرسيد. حضرت از آن نهى كرده و اين آيه را خواندند: «به يقين گوش و چشم و دل هر يك مورد سؤال خواهند بود» و فرمود: گوش از آنچه شنيده و قلب از آنچه بدان دل بسته و چشم از آنچه ديده است مسؤول بوده و بازخواست خواهند شد»(مستدرك الوسائل، چاپ قديم، ج 2، ص 459، ابواب يكتسب به، باب 80) 4- اجتناب شديد از گفتگوهاى دوستانه و نشست هاى غفلت زا و معاشرت با دوستان ناباب و گوش سپردن به سخنان تحريك آميز. از حضرت امام باقر(عِ اين گونه روايت شده است: «من اصغى الى ناطق فقد عبده، فان كان الناطق يؤدى عن الله عزوجل فقد عبدالله و ان كان يؤدى عن الشيطان فقد عبد الشيطان؛ هر كس به سخن گوينده اى گوش فرا دهد او را بندگى كرده است، پس اگر ناطق از خدا بگويد شنونده، خداوند را بنده شده و اگر از شيطان و سخنان شيطانى بر زبانش جارى كند قطعا بندگى شيطان كرده است»(وسائل الشيعه، چاپ ايران، كتابفروشى اسلاميه، ج 12، ص 236) 5- اعتدال در خوردن. بى ترديد پرخورى و بى نظمى در خوردن شهوت آدمي را تحريک مي کند. در حديثى پيامبر گرامى(ص) پس از آن كه جوانان را به ازدواج ترغيب مى كنند مى فرمايند: و من لم يستطع فليصم فان الصوم به وجاء ؛ هر كس قدرت بر ازدواج ندارد، روزه بگيرد زيرا روزه نيروى غريزه او را تضعيف مى كند»(مستدرك الوسائل، ج 2، ص 531) 6- اشتغال، ورزش و سرگرمى هاى مفيد. زيرا با وجود فراغت، هم مواد غذايى در تقويت غريزه به مصرف مى رسد و هم فكر و خيال مصروف چاره سازى در تفريغ آن مى شود و لذا در روايات بر اشتغال و كار و پرهيز از فراغت تأكيد بسيار شده است. حضرت امام صادق(ع) در حديث پردامنه «مفضل» مى فرمايند: «... وهكذا الانسان لو خلا من الشغل لخرج من الاشر والعبث والبطر الى ما يعظم ضرره عليه و على من قرب منه...؛ ... و همين گونه انسان اگر بى كار و فارغ باشد، به بيهودگى و سرمستى دچار مى شود و بر اثر آن به مسايلى مبتلا مى شود كه زيان آن هم بر خود و هم بر نزديكان او سنگينى خواهد كرد...»(بحارالانوار، تهران، انتشارات دارالكتب الاسلاميه، ج 3، ص 87) 7- تلاوت قرآن. بى شك انس با قرآن، تلاوت، تدبر و تفكر در مضامين آن، خود شفاى هر دردى است كه به سرعت كار هر پريشانى را رو به سامان مى برد و زخم هاى پنهان را التيام مى بخشد و همت ها را تا آسمان ها بالا مى برد و بشر را از فرو رفتن در عالم حيوانات را نجات مي دهد. اميرمؤمنان(ع) مى فرمايند: «و تعلّموا القرآن فانه ربيع القلوب واستشفوا بنوره فانه شفاء الصدور و احسنوا تلاوته فانه انفع القصص؛ قرآن را فرا گيريد زيرا قرآن بهار دلهاست و از نور آن بر مرض ها و دردهاى خود مرهم بگذاريد زيرا آن داروى شفابخش سينه هاست و آن را نيكو تلاوت كنيد كه به يقين سودمندترين قصه هاست»(وسائل الشيعه، ج 4، ص 825، ابواب قرائة القرآن، باب 1، ح 7) خلاصه اين كه: راه حل دين در خصوص نوع مقابله و مواجهه با غريزه جنسى نخست ازدواج و نكاح مشروع است و در صورت عدم امكان، كنترل مثبت با شرحى كه بيان شد و سپس كنترل منفى با وجود همه زيان هاى آن، ولى هيچ گاه به بى بند و بارى و افسارگسيختگى و آلودگى به گناه رضايت نمى دهد و زيان آن را به مراتب خسارت بارتر و ويرانگرتر از ضرر كنترل منفى مى داند. اين نوشتار را با اين جمله به پايان مى بريم كه بزرگان گفته اند: «نفس را مشغول بدار وگرنه او تو را به خود مشغول خواهد ساخت». به بيان کلي تر در موردکنترل شهوت راهکارهاي زير کارگشا است: بي ترديد يکي از نيرومندترين غرايز، نيروي شهوت و غريزة جنسي است. اين نيرو که از ابتداي تولد به صورت نهفته در وجود آدمي به وديعه نهاده شده است، تا زمان بلوغ هم چنان دوران آرام و بي تحرکي را پشت سر مي گذارد، اما به محض شروع دوران نوجواني آرام، آرام زمان بيداري و شکفتگي آن فرا مي رسد و رفته رفته تمامي وجود نوجوان را دربرمي گيرد و بر تمامي رفتار انسان اثر مي گذارد. به همين دليل غريزة جنسي و نيروي شهوت فرد را با مشکلاتي مواجه مي سازد. براي تعديل و کنترل غريزة جنسي راه هاي متعددي وجود دارد که به برخي از آن ها اشاره مي کنيم. اما قبل از آن بيان اين نکته لازم است که کنترل غريزة جنسي به صورتي که منطبق با فطرت انساني باشد، امري ممکن و در عين حال پيچيده و دشوار است. آن هايي که از مباني اخلاقي و معنوي محکم و متيني برخوردارند و نيز از شرايط خانوادگي خوب و مطلوبي از حيث ارزش هاي اخلاقي بهره مند هستند و ارادة قوي دارند، به خوبي مي توانند از پيامدهاي منفي آن مصون باشند. براي کنترل غريزة جنسي هم خود فرد و هم والدين و اطرافيان مسئوليت دارند. آن چه مربوط به خودشما مي شود و سؤال شما از اين زاويه است عبارتند از: 1- برنامه ريزي براي کار مداوم جوانان و نوجوانان از نيروي سرشار و فوق العاده اي برخوردارند. اين نيرو اگر در زمينه هاي ديگر مورد اساتفاده قرار نگيرد و به صورت مطلوب از آن استفاده نشود، با توجه به شرايط سني آن ها در قالب امور جنسي و شهواني ظاهر خواهد شد. اگر جوانان و نوجوانان به کار مداوم عادت کنند و نيرو و توان خود رادر اين زمينه به مصرف برسانند تا حدودي از انحرافات اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي در آنان پيشگيري مي شود. کارهاي بدني موجب تعادل جسم و روان مي شود. اگر نيک بنگريم افرادي که به کار مداوم مشغول هستند و نيرو و استعدادشان را در زمينه هاي مثبت و سالم به کار مي اندازند، کم تر دچار انحرافات اخلاقي و بحران هاي روحي مي شوند. کار موجب مي شود نيرو و انرژي جوان قبل از آن که به چربي هاي اضافي تبديل گردد و اختلالاتي در ساز و کار اندام هاي بدن ايجاد گردد، از طريق سوخت و ساز مفيد و سالم به مصرف برسد. 2- تنظيم خواب تحقيقات نشان مي دهد که بيشتر انحرافات به خصوص در زمينه مسايل جنسي از فکرهاي ناسالم و خيال پردازي هايي که جوانان قبل از خواب رفتن دارند، ناشي مي شود. اگر جوان قبل از آن که به خواب برود، فکرش به خودش و يک سري مسايل و موضوعات مربوط به دورة جواني، معطوف گردد، کم کم به انحرافات کشيده خواهد شد. بنابراين، يکي از روش هاي پيشگيري از انحرافات اين است که برنامة خواب به صورت دقيق تنظيم شود و تا زماني که خواب بر شما غالب نشده به رختخواب نرويد. وقتي به رختخواب برويد که کاملاً خسته و آمادة خواب هستيد. لازمة اين کا اين است که در طول روز مشغول فعاليت هاي مهم بوده و به اندازة کافي کار کرده باشد. طبيعي است اگر جوان با خستگي به رختخواب نرود، به ناچار مدت زماني را در بستر بيدار خواهد ماند تا به تدريج به خواب رود و چون افکار و انديشه هاي شهواني و تحريک آميز معمولاً در اين مواقع به سراغ جوان مي آيند، تنظيم ساعات خواب براي جوان، ضرورت خاصي مي يابد. يکي از روان شناسان در اين باره مي گويد: نيمة اول شب بيش از نيمة دوم آن به بدن نيرو مي دهد بنابراين بايد از آن به نحوي مفيد استفاده شود. و صبحگاهان به محض اينکه از خواب بيدار شديد. بي درنگ از بستر برخيزيد و توجه داشته باشيد که بامدادان بيدار ماندن در بستر خواب، بسيار زيان بار است، جسم را سست و ناتوان مي سازد و وسوسه هاي شوم در دل فرد ايجاد مي شود. 3- دوري از محيط هاي آلوده و ناسالم يکي از علل و عوامل انحرافات جنسي و به طور کل انحرافات اخلاقي، محيط آلوده و محرک هاي شهواني است. محيط از طريق وارد نمودن عناصر محرک در گرايش هاي انحرافي، منجر به طغيان غريزة جنسي در جوان مي شود. مسايلي از قبيل بدحجابي، روابط ناسالم و آزاد دختر و پسر، برخي از سريال هاي تلويزيوني و فيلم هاي خارجي و هم چنين استفادة نادرست از اينترنت در تحريک شهوت و غريزة جنسي جوان مؤثر است شايد براي برخي زا نوجوانان يادآوري و تذکر مسايل ديني و اخلاقي چيزي بيهوده و غير ضروري تلقي شود، زيرا آن ها نه در فکر سلامت خويش هستند و نه مسايل اخلاقي و ديني را مي پذيرند، اما براي شما که روحية مذهبي قوي داريد و همين مسأله باعث شد تا نگران آينده تان باشيد، گفتن اين مسايل مهم و ضروري است. اگر واقعاً مي خواهيد از جواني تان به خوبي استفاده کنيد و در راه درست و سالم گام برداريد، سعي کنيد از محيط هاي آلوده و ديدن عوامل تحريک کننده، جداً پرهيز نماييد. 4- استفاده درست و مطلوب از اوقات فراغت يکي از زمينه هاي پيدايش انحرافات در جوانان و نوجوانان، استفادة نادرست آن ها از اوقات فراغت است. اوقات فراغت طولاني و بي برنامه نوجوانان را عاصي و سرگردان مي کند. آن ها به تدريج سرخورده و مأيوس مي شوند و در نتيجه به دنياي درون خويش پناه مي برند و در کنج خلومت و انزوا راهي براي مشغوليت خود مي جويند. 5- بر خورداري از روابط سالم انساني جوانان و نوجواناني که روابط نامطلوب و ناسالم دارند و با افراد منحرف و بي بند و بار دوست و رفيق هستند، کم کم به انحرافات کشيده مي شوند و تحت تأثير امور شهواني قرار مي گيرند. نفوذپذيري جوانان از دوستان و همسالان بيش از ساير گروه ها است. در سنين بلوغ صحبت هاي آهسته و در گوشي بين نوجوانان بيش تر مي شود و محور اين گفتگوها، غالباً مسايل جنسي و امور شهواني است که به صورت مخفيانه و به دور از انظار بزرگ ترها طرح مي شود. براي پيشگيري از انحرافات اخلاقي سعي کنيد از دوستي هاي آلوده و مشکوک جداً پرهيز نموده و با افراد سالم و مذهبي ارتباط برقرار نماييد. 6- پرورش تقوا و معنويت در وجود خويش همة آنچه بيان شد، به نحوي مي توانند در پيشگيري از انحرافات اخلاقي و طغيان شهوت و غريزة جنسي نقش داشته باشند، اما آن چه بيش از همه ضروري است و به صورت زيربنايي در شخصيت و رفتار جوان مؤثر است. پرورش معنويت و تقويت ايمان و تقواي الهي است. ما در عصري زندگي مي کنيم که جهان به شدت در ماديات فرو رفته و يک سره غرق در جاذبه هاي نفساني و امور شهواني گرديده است. در شرايط کنوني، خلأ عظيم و هولناکي از اخلاق و معنويت پديد آمده و تمامي مشکلات انسان ها نيز از همين جا ناشي شده است. اگر با تقويت ايمان و نيروي اراده، باورها و اعتقادات نوجوانان تقويت گردند، بدون شک بخشي از مشلکات آنان به ويژه در زمينة مسايل اخلاقي و شهوت و غريزة جنسي درمان مي شود. اگر نوجوان از ته دل باور نمود که تمام اعمال و رفتار او را خدا مي بيند و بر اساس عملکرد افراد به آن ها پاداش مي دهد و اساساً سعادت و خوشبختي انسان به دست خودش مي باشد، در اين صورت احتمال اينکه مرتکب گناه نشود بسيار زياد است. يقين داشته باشيد، تا زماني که نيروي ايمان و تقوا در وجود انسان بارور و تقويت نگردد، هيچ ضمانتي از شهوت و انحرافات اخلاقي وجود ندارد. به خصوص در وضعيت کنوني که عوامل تحريک کنندة بسيار زياد است. بنابراين قبل از هر چيزي سعي کنيد نيروي ايمان و تقوا را در وجود خويش بارور کنيد. اگر فکر و ذهن شما متوجه خدا باشد و هميشه نماز خود را اول وقت انجام دهيد، خداوند شما را ياري مي کند تا از هر گناهي مصون بمانيد و تحت تأثير شهوت و غريزة جنسي قرار نگيريد. خداوند متعال در قرآن کريم مي فرمايد: «ان الصلوة تنهي عن الفحشاء و المنکر؛ به درستي که نماز انسان را از هر گونه آلودگي و عمل زشت و گناه دور نگه مي دارد». نماز واقعي نه تنها والاترين عامل کنترک شهوت و دفاع در برابر هجوم انحرافات اخلاقي تلقي مي شود، بلکه عامل تهاجمي عليه انحرافات و شهوت ها نيز محسوب مي گردد 7- تسهيل و تسريع درازدواج علاوه بر آن که جوان سعي در کنترل شهوت و غريزة جنسي مي کند، بايد براي ازدواج که يگانه راه درست ارضاي غريزة جنسي مي باشد، نيز اقدام کند به اين معنا که پسرها از 18 سالگي به بعد مي توانند به فکر ازدواج باشند و اگر شرايط را مساعد مي بينيد، از همين سن مقدمات آن را فراهم کنند و دخترها هم چنان چه مورد مناسبي به خواستگاري آن ها آمد به دلايل نوعاً غير موجه و پوچ مثل هنوز زود است، مي خواهم درس بخوانم، داماد وضع مادي خوبي ندارد و... از ازدواج خودداري نکنند و والدين هم سنگ اندازي هاي غيز منطقي نداشته باشند. اميد است با رعايت اين نکات و به خصوص توجه به تقوا و نماز بتوانيد غريزة جنسي و حس شهوت را در خويش کنترل و مهار نماييد و زماني که فرصت مناسب براي ازدواج فراهم گرديد، به ازدواج اقدام کنيد. البته توجه داريد که ازدواج کردن غير از فرزند آوري است اگرمي گوييم در اين سن ازدواج کنيد منظور رسيدن به تمام کار کردهاي ازدواج نيست. در پايان علاوه بر راهکارهاي ارائه شده که رعايت آن ها مي تواند به شکل زيربنايي اين مشکل را برطرف کند يک سري توصيه هاي کاربردي تر به اختصار ارائه مي شود: 1- مراقب نگاه تان باشيد. 2- از خلوت با نامحرم، سخن گفتن و شوخي کردن با آن ها جداً خودداري کنيد. 3- از فکر کردن، تصور و تخيل جنس مخالف و مسايل جنسي خودداري کنيد. 4- از نگاه کردن به تصاوير و فيلم هاي تحريک کنند جداً خودداري کنيد. 5- از شوخي هاي جنسي و محرک پرهيز کنيد. 6- در صورت شدت شهوت، خوردن غذاهاي محرک و داراي کالري زياد مانند خرما، پياز، فلفل و... را به حداقل برسانيد. 7- براي تعديل نيروي جنسي خود حتماً ورزش و تحرک جسماني و کار فيزيکي و بدني را در زندگي روزمره خود لحاظ کنيد. 8- دعا و توسل براي نگهداري ايمان و رفع مشکلات مي تواند مفيد باشد. 9- روزه گرفتن موجب کاهش نيروي جنسي مي شود. 10- سعي کنيد در طول روز با وضو باشيد و از نورانيت آن استفاده کنيد. در پايان توجه شما و همة جوانان عزيز را به اين روايت جلب مي کنم: امام علي(ع) مي فرمايند: «اکره نفسک علي الفضائل فان الرذائل انت مطبوع عليها» با سعي و مجاهدت فضايل اخلاقي را به نفس سرکش خود تحميل کن، زيرا خواهش طبيعي بشر بر شهوات و رذايل اخلاقي است.